Ödeme Sorgulama

Hükümetin son yayımladığı kanun hükmünde kararname (KHK) en çok özel sektöre yaradı. Özel sektörün kamuya borcu için kur yıl sonuna kadar 3.53 liraya sabitlendi, konut satışında alımdan vazgeçen vatandaşın müteahhitlere ödeyeceği tazminat miktarı ise arttırıldı. Kamu bankalarına da alacaklarını varlık yönetim şirketlerine satma imkânı getirildi.

1-DOLAR KURU SABİTLENDİ

KHK ile “kur sabitlemesi”, 683 sayılı kararnamenin 6. maddesinde düzenleniyor. Buna göre, tüm kamu idareleri ve bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, KİT’ler ve ortaklıkları, özelleştirme programındaki kuruluşlar, kamu kontrolündeki işletmeci kuruluşlar, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) ve sermayesinde doğrudan veya dolaylı kamu payı olan anonim ortaklıklara borcu olanlar, isterlerse borçlarını 2 Ocak 2017 tarihli döviz alış kuru üzerinden ödeyebilecek. Bu kur da, Merkez Bankası’nın 2 Ocak günü yayımladığı listeye göre 3.5338 TL düzeyinde bulunuyor. Söz konusu madde kapsamına, Başbakanlık, Hazine, Milli Savunma Bakanlığı gibi tüm genel idarelerin yanı sıra Özelleştirme İdaresi, Karayolları Genel Müdürlüğü gibi özel bütçeli kuruluşlar da giriyor.

ZORUNLULUK YOK

Kur sabitlemesi, zorunluluk içermiyor. Uzmanlar, kararnamede bu maddenin “TL olarak tahsil edilebilir” ifadesiyle bitirildiğini; bunun da sabit kurdan ödeme yapma kolaylığının kamu idaresinin inisiyatifine bırakıldığı anlamına geldiğini belirtiyor.

Uygulamanın nasıl olacağı sorusuna da uzmanlar, “Borçlu şirket diyelim ki 5 ay sonra dolar kuru 4 lira oldu, isterse borcunu sabitlenmiş kur 3.53 liradan ödeyebilecek. Ama diyelim ki kur düştü, 3.30 lira oldu. Bu sefer de kur sabitlenmiş kurdan daha düşük olduğu için dolar olarak borcu ödemeyi tercih edebilecek” yanıtını verdiler.

2-KONUTTA CAYANA YÜKSEK TAZMİNAT

KHK’larla, konut sektöründe tüketicinin cayma hakkı yeniden düzenleniyor. Ön ödemeli konut satışında devir veya teslim tarihine kadar olan tüketicinin cayma hakkı 24 ayla sınırlandırılıyor. Sözleşmeden dönülmesi durumunda satıcının isteyeceği tazminatın tutarı da artırılıyor. Düne kadar söz konusu oran, sözleşme bedelinin yüzde ikisiyle sınırlıydı. Dün itibariyle ise bu rakam, sözleşme tarihinden ilk 3 ay içinde dönülmesi halinde yüzde 2; 3 ila 6 ay arasında yüzde 4; 6 ila 12 ay arasında ise yüzde 6 oldu. 12 ile 24 ay arasında ise bu tutar yüzde 8’e kadar çıkacak. Sözleşmeden dönülmesi durumunda, müteahhitlerin tüketiciye 90 gün içinde ödeme yapması şartı da, 180 güne çıkartıldı.

3-DEVLET HİSSESİ VARLIK FONU’NA

Varlık Fonu’na yeni kurumlarının devrinin de önü açıldı. Daha önceki kanun hükmündeki kararnamelerle, şans oyunları ve at yarışları yeni kurulan Varlık Fonu’na devredilmişti. Son kararname ile de bundan sonra ise iktisadi devlet teşekkülleri, sermayesinin tamamı veya yarısından fazlası devlete veya diğer kamu tüzel kişilerine ait olan ticari amaçlı kuruluşlarındaki hisse ve varlıklar veya devletin diğer iştiraklerinden kamu payları ve Hazine’ye ait paylar, Bakanlar Kurulu kararıyla Varlık Fonu’na aktarılabilecek.

4-SPK HARÇLARDAN MUAF OLACAK

Sermaye Piyasası Kurulu’nun ve mevzuata aykırı durum ve işlemleri sebebiyle sermayenin veya mal varlığının azalmasına veya kaybına yol açtığını durumlarda açacağı davalar veya takipler her türlü harç ve teminattan muaf olacak.

5-KAMU BANKALARININ ALACAKLARINA DEVİR

Kamu bankaları veya kamu tarafından kontrol edilen bankaların alacakları da, artık varlık yönetim şirketlerine devredilebilecek. Bununla ilgili esasları BDDK belirleyecek. Son verilere göre bankacılık sistemindeki sorunlu kredilerin toplam kredilere oranı yüzde 3.2. Buna varlık yönetim şirketlerine devredilen krediler de eklendiğinde oran yüzde 4.6 olarak hesaplanıyor.

6-MERKEZ İHALE DIŞI

KHK ile Merkez Bankası’nın teknolojiye, güvenliğe, banknot ve kıymetli evrak üretimi ve basımına ilişkin mal ve hizmet alımları, dış kaynak temini ve danışmanlık hizmet alımları Kamu İhale Yasası’ndan muaf oldu.

7-İHALE YASAĞI GENİŞLETİLDİ

22 Kasım’da çıkarılan kanun hükmünde kararname ile, “terör örgütlerine iltisakı yahut bunlarla irtibatı olan gerçek ve tüzel kişilerin” ihalelere katılamayacağı öngörülmüştü. Bu düzenleme genişletildi. Buna göre, bu kapsama yurtdışı bağlantılı gerçek ve tüzel kişiler de girecek. Yurt içindekilerle ilgili istihbaratı Emniyet, yurtdışındakilerle ilgili bilgiyi ise MİT verecek.